भाग ४ – १४ ऑगस्ट १९४७ : दोन देश, दोन पहाट
दिनांक : १४ ऑगस्ट २०२५ले
लेखक : सचिन मयेकर – छावा न्यूज पोर्टल
कराचीचा उत्सव – पाकिस्तानचा जन्म
१४ ऑगस्ट १९४७ च्या सकाळी कराचीच्या रस्त्यांवर वेगळ्याच धडधडत्या लयीत पाऊलवाटे होत्या. मोहम्मद अली जिना यांनी गव्हर्नर-जनरल म्हणून शपथ घेतली, लियाकत अली खान पहिले पंतप्रधान झाले. नवीन राष्ट्राच्या स्वागतासाठी रस्ते सजले होते, झेंड्यांच्या ओळी, घोषणांचा गजर… पण या आनंदातही एक अनामिक भीती होती. सीमेपलीकडून हजारो लोक अद्याप पलायन करत होते, काही गावे कायमची ओस पडत होती, आणि सांप्रदायिक हिंसा थांबलेली नव्हती.
दिल्लीतील तयारी – स्वातंत्र्याच्या मध्यरात्रीची वाट
कराचीच्या जल्लोषानंतर दिल्ली वेगळ्याच वातावरणात न्हालेली होती. लाल किल्ला तेजोमय रोषणाईने उजळला होता, बाजारपेठा देशभक्तीच्या गाण्यांनी भरून गेल्या होत्या. १५ ऑगस्टच्या मध्यरात्रीसाठी संविधान सभेचे सदस्य, पत्रकार, आणि नेतेमंडळी सज्ज होत होते. पण लोकांच्या मनात अजूनही अनिश्चिततेचे ढग होते — सीमारेषा नेमकी कुठून जाणार, आपलं गाव कोणत्या देशात येणार, आणि उद्याची पहाट आपल्या आयुष्याला कशी बदलणार?
विभाजनाचं वास्तव – आनंदावर सावली
या दिवशी हजारो कुटुंबांनी आपल्या घरावर शेवटची नजर टाकली. रेल्वे स्थानकांवर गर्दीचा सागर उसळला होता. डब्यांच्या छतांवर, खिडक्यांना लटकून, हातात फक्त काही कपडे, पाण्याची बाटली, आणि मनात भविष्यातील अनिश्चिततेचा धडधडता ठोका…
भारत आणि पाकिस्तानने दोन वेगळ्या पहाटा अनुभवल्या — एक स्वातंत्र्याची, एक नव्या राष्ट्राच्या जन्माची — पण दोन्हींच्या अंगावर विभाजनाच्या जखमा होत्या.
नेत्यांच्या नजरेतून दिवस
दिल्लीमध्ये पंडित नेहरू अंतिम तयारीत होते, त्यांच्या ‘Tryst with Destiny’ या ऐतिहासिक भाषणाची शेवटची उजळणी करत. त्यांच्या चेहऱ्यावर स्वातंत्र्याचा अभिमान आणि जबाबदारीचं ओझं दोन्ही स्पष्ट होतं. दुसरीकडे, महात्मा गांधी कोलकत्त्यात, अजूनही सांप्रदायिक हिंसा थांबवण्याच्या प्रयत्नात होते. स्वातंत्र्याच्या जल्लोषाऐवजी ते लोकांच्या जीवितरक्षणासाठी लढत होते.
१४ ऑगस्ट हा दिवस दोन वेगळ्या भावनांचा संगम होता — एका बाजूला भारताच्या स्वातंत्र्याची प्रतिक्षा, आणि दुसऱ्या बाजूला पाकिस्तानच्या जन्माचा आनंद. पण या दोन्ही भावनांच्या मध्यभागी हजारो विस्थापितांचे दुःख, रक्त, आणि अश्रूंनी भिजलेली माती होती.
अंतिम भाग – १५ ऑगस्ट १९४७ : स्वातंत्र्याची पहाट – उद्या वाचा, फक्त ‘छावा’ न्यूज पोर्टलवर.
