शुभांशू शुक्ल भारतातील दुसरे अंतराळवीर

छावा दि.१५ जुलै रेवदंडा (सचिन मयेकर)

शुभांशू शुक्ल – भारतातील दुसरे अंतराळवीर
ग्रुप कॅप्टन शुभांशू शुक्ल हे भारतीय वायु दलातील अधिकारी असून, राकेश शर्मा (1984) नंतर अंतराळात गेलेले दुसरे भारतीय आहेत. ते आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानक ISS वर पोहचणारे भारताचे पहिले अंतराळवीर ठरले आहेत .
त्यांचा जन्म 1985–86 मध्ये उत्तर प्रदेशातील लखनौ येथे झाला. त्यांनी NDA मधून शिक्षण घेतले आणि बादम टॅलेंटेड फायटर पायलट म्हणून इस्त्रोच्या मानवयुक्त गगनयान कार्यक्रमासाठीही निवडले गेले .

त्यांच्या space प्रवासात काय झाले?

● AX‑4 मोहिमेची महत्त्वाची माहिती:
Axiom Mission 4 (Ax‑4) ही खाजगी स्पेसएक्स/अॅक्सिओम स्पेस संयुक्त मोहिम होती, ज्यात अमेरिका, पोलंड, हंगरी आणि भारत यांचा समावेश होता .

मोहिमेत चार अंतराळवीर सहभागी झाले.

कमांडर पेगी व्हिटसन (NASA), मिशन स्पेशालिस्ट स्लावोस उझनान्स्की (पोलंड), टिबोर कापू (हंगेरी) आणि पायलट शुभांशू शुक्ल .
२५ जून 2025 रोजी फ्लोरिडा येथील Kennedy Space Center येथून SpaceX Falcon 9 द्वारे लॉन्च झाले, आणि सुमारे 28 तासांनी (26 जून दुपारी IST) ISS शी डॉक झाले

ISS वरचे अनुभव आणि प्रयोग:

सुमारे 18 दिवसांचे प्रवासात त्यांनी आणि क्रू मेंबर्सनी ISS वर 310 वेळा पृथ्वीची परिक्रमा केली आणि एकूण 60 पेक्षा जास्त वैज्ञानिक प्रयोग केले, ज्यात भारतासाठी 7 खास प्रयोग होते .
सूक्ष्म गुरुत्वात खाद्य, अन्न, तंत्रज्ञान, त्वचा-जैवायल आणि मानवशरीरावर होणाऱ्या परिणामांवर प्रयोग करण्यात आले .
ISS वर त्यांच्या स्टे दरम्यान त्यांनी अंतरिक्षात हेअर कट करण्यासारखी अनोखी घटना घडवून आणली आणि ते भारतीय अंतरिक्षवीर असण्याचा गौरव मिळविला .
त्यांनी म्हटले, “माझ्या खांद्यावर तिरंगा आहे” आणि “मी लहान बाळाप्रमाणे नवीन गोष्टी शिकत आहे” असे संदेशही देशवासीयांना पाठवले.
आजची बातमी: परतून सुरक्षित पृथ्वीवर

14 जुलै 2025 रोजी त्यांच्या Ax‑4 क्रूने ISS वरुन उंडॉक केले आणि 22.5 तासांच्या प्रवासानंतर १५ जुलै २०२५ रोजी दुपारी सॅन डिएगो जवळच्या पॅसिफिक महासागरात Dragon (Grace) कॅप्सूलने स्प्लॅशडाउन केले .

या कॅप्सूलमध्ये 580+ पाउंड संशोधन सामग्री आणि वैज्ञानिक उपकरणे होऊन त्याच्यासह शुक्ल आणि तीन अन्य अंतराळवीर सुरक्षित परत आले .

स्पेस मंत्र्यांनी आणि संपूर्ण भारताने त्यांची प्रतीक्षा केली; स्पेस मिनिस्टर जितेंद्र सिंग यांनी आनंद व्यक्त केला की संपूर्ण राष्ट्र उत्सुकतेने त्यांच्या सुरक्षित परतून येण्याची वाट पाहत आहे .

Prime Minister Narendra Modi यांनी देखील शुभांशू शुक्लाच्या परतण्या बाबत अभिनंदन केले आणि या मिशनमुळे भारताला मिळालेला गौरव अधोरेखित केला .

या मोहिमेसाठी अंदाजे ₹५५० कोटींचा खर्च झाला असून, गगनयान पुढील देशांतर्गत मानवयुक्त मोहिमांसाठी महत्त्वपूर्ण माहिती गोळा केली गेली .